मिगॆले नातुवाक व्हारडीक जालि. बायलॆकय घॆवनु कामा जाग्यार वचाक वता. तॊ बायलॆक मिजे लागि घॆवनु आयलो. तानि मिजे पाय अपॊणु पांय पळ्ळिं. हांवे तांका पटॊवनु धरनु उम्मा दिल्लि. हांवे तिका लागि बेसयलि. मिजे मन ६७ वर्ष फूडे पवलें. मिगॆले बापसून माका व्हारडीक करनु बामुणाथंय पेटॊवंचे वॆळारि सांगूनु दिल्लॊलो एक श्लॊकु आसा. तॊ आतांय मिजे मनांत थापूनु पळ्ळा.
कार्यॆषु दासि, करणॆषु मंत्रि
रूपॆषु लक्ष्मि, क्षमया धरित्रि
स्नॆहॆषु माता, शयनॆषु रंभा
षडकर्म नारी, कुलधर्म पत्नी
कालु परतॊलो जाल्यारीय, य्हॆ श्लॊकाचे प्राधान्य ऊणे जाल्लेवॆं? ना म्हॊणु तं माका दिसता.
"कार्येषु दासि" म्हळ्यार, एक दासि जावनु बामुणाक सॆव करका म्हॊणु. परणे कालाक बायलो बामुणालि दासि जावनु जीवित कडतालिं. आतां तॆं जातावॆ? आतां बामुणूय बायलय दॊगांय कामाक वताय, दामु हाडताय, घरकडचें सग कार्य दॊगांय वांटूनु करताय. तावळि ’कार्यॆषु दासि’ म्हळ्यार कशि सम जाता? माका दिसता तें ’कार्यॆषु मित्रा’ म्हॊणु करका म्हॊणु. बामूणु आणि बायल मित्रां जावनु जीवित मुखार वरका.
"करणॆषु मंत्रि" म्हळ्यार, एक मंत्रि जावनु बामुणाक उपदॆशु दिवंचि म्हॊणु. एक रायाक चांग शासन करूक एक मंत्रियालो उपदॆशु अवश्य तं. बामुणाक सम वाटॆर मार्गदर्शन दिवंचाक बायलॆन मंत्रि जावनु बामुणाक उपदॆशु दीवंका.
आणि "रूपेषु लक्ष्मि". रूपांतु लक्ष्मीदॆवी वरिचि रूपलावण्यवति जावनु भॊवंका. आमि फॊटॊंतूय सिनिमांतूय सग लक्ष्मीदॆवीक दिकलि आसा. आतां तशि भोवंचाक जातनवॆ? हज्जो अर्थ इति म्हळ्यार बामुणाक दिकल्यार खुशि जवंचें वस्त्र, नग सग घालनु ताका मनांत संतॊष दिवंचि जावनु राबका. तॆं साडि जावयात, ड्रेस जावयात, जीन्स जावयात. तॆं घालतल्यांकय दिकतल्यांकय चंद जावनु आसका. आमगॆले संस्काराक लागचॆं जाल्यार चांग.
"क्षमया धरित्री" म्हणचें सग कालाकय जावंका जालॆलें. चडय दादुल्यांक नांकार तं कॊपु. बायलांकय ताशि जाल्यार कशी? जीवित खुशीरि मुखार वचाक दॊगांनीय क्षमा दाकॊवंका. जल्यारीय बायलानि चाडि क्षमा दाकयल्यार झगडें ऊणे जावनु जीवितांतूले दुख ऊणे जातने म्हॊणु तं माका दिसता. धरित्रि म्हळ्यार भूमीदॆवि. आमि भूमी दॆवीक भारि दुख दिताय. जल्यारीय ती सग सहन करता. अशि क्षमा दाकयल्यार बायलो बामुणापशि खाल जायनाय. क्षमा मनुषाक शांतीय समाधानय दिता.
"स्नॆहॆषु माता" म्हणचॆं सग कालाचॆंय सत्य. बायलॆन बामुणाक अम्मान दिवंचे समान मॊगु दीवंका. तॊ मॊगु तं तांगॆले जीविताचो आधारु. तॊ स्नॆहु ऊणे जाल्यार, कष्ट चडतने. तॆं दिकून स्नॆहु ऊणे जावनातिल्लें चॊवंका जल्लॆलें कर्तव्य बायलॆलें तं.
मनुष्य जीवितांतू एक प्रधान मॊहु तं "काम-मॊहु”. जीवित सतृप्त जावंचाक दोगालॆय काम-मॊहाक तृप्ति मॆळका. एक बायलॆक मात्र तं त्या मोहाचि तृप्ति बामुणाक दिवंचाक जातलि. बामुणा लागि थाकूनु ती संतृप्ति घॆवंका जल्यार, बयलॆन ती बामुणाकय दीवंका. तॆं तं "शयनॆषु रंभा" म्हणचें. कशिकीं रूपलावण्य आशिल्लि बायल एक मनिषाले काम-मॊहाक तृप्ति दिता, तशीचि एक बयलॆन बामुणाक संतृप्ति दीवंका. ताशि दॊगांकय संतृप्ति म्हेळ्यार जीवित सुखान मुखार वचाक जाता.
"षडकर्म नारी, कुलधर्म पत्नी" म्हळ्यार, य्हॆ ६ गूण आशिल्लि बायल तं एक धर्म पत्नी म्हॊणु. खंचॊय काल जावो, एक कुटुंब संतृप्त जावंचाक बायलॆनय बामुणानय एकमळीन मुखार वचका. हांव य्हॆ श्लॊकाक सान एक बदलाव हाडतां.
कार्यॆषु मित्रा, करणॆषु मंत्रि
रूपॆषु लक्ष्मि, क्षमया धरित्रि
स्नॆहॆषु माता, शयनॆषु रंभा
षडकर्म नारी, कुलधर्म पत्नी
एक कुटुंबाचे खुशीक बामुणानय बायलॆनय एकमळीन मित्र जावनु मुखार वचका. बायल कशि बामुणालागि व्यवहार करका म्हॊणु य्हॆ श्लॊकांत सांगतायवॆ, तशीचि बामुणानय बायलॆ लागि व्यवहार करका. दॊगायं एकमळीन खाल-उंच जावनातिल्लें स्नॆहु दीवनु-काणघॆवनु मुखार गेल्यार जीवितांतु संतृप्ति म्हेळतलि.
य्हॆं मिगॆले नातुवाले बायलॆ लागि सांगचानिक, तीणे तॆं संतोषान आयकूनु दुशॆरि मिगेले पायांक अपॊणु पायं पळ्ळि. हांव सांगचे आयकूनु नातूय लागि बेसलो तं. यॆं सग मनांत दवरनु तानि जीवित मुखार वरतनि म्हॊणु हांव आशा करता.
3 comments:
Ammumma, I remember you telling this to me too 14 years ago. And I like your new interpretation of replacing dasi with Mitr. These values that we retain in our hearts that are passed on from generations are always pearls of wisdom which help us in harmonious living!
love,
nandu
Namaskar Mayye...Very beautiful...almost felt like my grandmother is telling me this..
Swarna prabhu
This comment is not particular to this POST, but so much ENTHRALLED By your SPIRITS, Ammumma! I always see retired employees, educated, highly lived people either gather talk about stupid politics and Do nothing about it.. or Sit in dark expecting their 'somebody' to give attention... I know youngsters are neglecting elders.. But as Elders, had seen life, They could again become Mother to motherless, father to fatherless, brother to brotherless...Teacher to Orphans.. Doctors/nurses to Sick... By creating their own life again... Come out of clutches of these (neglecting) relationships and build new country/world with BOLD decisions, nothing to loose kinda FEARLESS...A lot of change can be brought to this COUNTRY!.. and SLAP THE YOUNGSTERS who are neglecting them with their activities... It could be social, political, econonmical,educational, or Spiritual...
MAY GOD BLESS ALL THOSE ENERGIZED ELDERS 100YEARS... !!
WITH LOVE,
INDIAN grand Kid!
Post a Comment