Friday, March 23, 2012

मिगॆले उडगसांतूलो संसार पडवो

अमगॆलि परबो आरांबिताय संसार पडवॆक तं.  चैत्र मास प्रथम शुक्ल पक्षांतुलो पडवो तं संवत्सर प्रथम ना जाल्यारि संसार पडवो.  

फूडे आशिले आचराणा पासून, एक विवरण सांगता.  गावांतुले पूर्व दिशॆरि दर्शन जावनु आशिले परमांतूलिं घरं.  तवळचे वास्तु प्रकारिं कूडि, वसारो, वसेरि, चारीं तांतुलॆनि जगलियो, चायप, सग दरळांकय उंबर, कूडीचे मुखारि आंगणा मध्यारि तुळसी.  तॆ काळाचे घरं तशि तं.  

सूर्यॊदया फूडे नवे वर्षाक स्वागत करूक आंगण झाणु शितॊड फफूणु शुधि करतनि.  घर कॊयरु काणु पुशितनि.  कूडीचॆय वसरॆचॆय मध्य आशिले दरळाकय, कूडीचे मुखावले दरळाकय, तुळसी आणि भाणाकय अंबॆ पल्या तॊरण मंदितनि.  सगटंय तॆल लावनु न्हावनु चांग वस्त्र नेसतनि.  बायलो तुळसीक उदक खालनु यॆवनु स्थानावॆलो दीवो लायतनि.  तांदुळ्या पिट्‍टि कालॊवनु उंबरो बरयतनि.  साळिग्राम आशिले घरकडे दादले दॆवाक पुजा करतले.  

देवळ लागि आशिलिं पोळेरांत कोडु निंबा पत्‍ति आणि साकर (पैंदार) घॆवनु देवळांतु वोचुनु निवॆदु करवनु दॆवाक पांय पॊण बटमम्माक दक्षिणाय दीवनु पोरतुन येतनि.  घरकडे यॆवनु सगटंय निवॆदु खातनि.  देवळ दूरा आशिलिं घरकडे निवॆदु करनु खातनि.  रिते पोटार कोडु निंबा पत्‍ति आणि साकर (पैंदार) करनु खवंचे आरॊगयाक चांग तं.  जीवित म्हळॆलें सुख अणी दुख एकडे जालेलें तं.   दॆवान दिलॆले अणभव गॊड जाल्यारीय, कॊडु जाल्यारीय एकच लेकान अणभव करका म्हळॆलें तत्व तंतु आसा.

मागिर खाण.  मुर्थमल दिसाच पोणसा खोल्लि वीरा शीगिरान तोपूनु, खोट्‍टो करनु दवरतनि.  उडदा पिटांत परमळु सुवादु येवंचाक जीरें, हरवि मिरया सांग, अल्लें, करबा पत्‍ति कोचलु करनु घालनु मिश्रण करनु खोट्‍टॆंत पीट भॊरनु उकडून काडतनि.  ताका हिट्‍टु म्हॊणूय, खोट्‍टो म्होणूय सांगताय.  तंबळि, अडगय इष्ट आशिल्यांत बुडॊवन खातनि.

देनपरांचे जेवणाकय इत्‍ति सग करका म्हॊणु परणे मनिषानि ’मेनु’ करनु दवरळॆलें आसा.  शीत, तॊय, सॊय भजिल्लि घश्शि, चोणेदाळि आणि नंदरबाळें कॆळें, काजुबी, गॊड सग घालनु मस्सोल वट्‍टुन घालनु आंबट करतनि.  उपकारि, कॆळॆ फडि, अल्लें, अडगय, अप्पॊळु सग तं करप.  तॆरयापान मस्त म्हेळचे गावांतुलि पतरवडे घशीय करताय.  एक समीकृत आहारा रुपान तं परणे मनिषानि आहार करप म्हॊणु मनां जाता.  जीरूक अल्लें आणि जिबॆक धार येवंचाक अडगय.  दाळि, कॆळें, गॊड, नारळु सगटांतूयीं अमगॆले दॆहाक जाय जालॆंले सग आसा. 

जेवण कॆळि पन्नारि तं.  तंतूय नॆम मस्त आसाय.  दावे तंतु तुद्दि जावनु तं पान दवरका.  एक चोळकॊय जाय.  पन्ना तुद्दियॆ कड्‍डॆन एक हिट्‍टु दवरका.  मागिर तं वाडूक आरांबुका.  एकॆक रावंदय वाडूक एकॆक स्थान आसा.  थंगाचि तं वाडका.  शितारि तूप वाडतनि.  तॊयाचे शीत जॆवण जावनु दुशॆरि एदें शित आणि धंय वाडतनि.  जॆवण जाल्यार परबॆ मुख्य कयरिं जालिं.

नवे व्हारडीक जालॆले धुवांक आणि जावयांक अपोवनु हाडप आसा.  परबॆ जॆवण सग जावनु वचे वॆळार वसरॆर बेसॊवनु, गोडशे मुखार दवरनु न्हवें वस्त्र दीवंका.

सांजॆचे  देवळांतु संसार फल सांगप आसा.  नवग्रहं खंय आसा म्हॊणु चॊवनु त्या वर्षाचि कृषि, व्यवसाय, गावांतूलें समाधान सग कशि असतने म्हॊणु बटमाम प्रवचन करतॊलो.

आतां जन चडय फ़्ळाटांतु राबताय.  मुखावॆले देरलाक तॊरण मंदुयात.  कॊडु निंबा पत्‍ति आणि साकर दॆवाले मुखारि दवरनु खावयात.  परणे ’मेनु’ तकीत जॆवणाचे विभव करनु जॆवयात.  आमि खंतय राबताय म्हळॆलें नयिं, कशि राबताय म्हळॆले तं मुख्य.  सगटयं एकमळीन संतॊषान एकसनीचि बेसूनु जेवताय जल्यारि एक लगॆन स्वाद असतॊलो.  जल्यारि आतां अमगॆले चेरडुवांक मस्त कूट नष्ट यॆता.  सूर्यॊदयाचे फूडे आशिले कॊंबॆलो शंखनादु, अंगणांतु फंतीरि राबिल्ले झाडावॆले उग्रमेल्ले कॊळे, सुर्यप्रभा लागनाफडॆन हळूचि पत्‍ति विसकळावनु सूर्याक चॊवनु हासुचिं फुल्लं, सवणॆलें नामसंकीर्तन, सग अमगॆले चेरडुवांक खंतय दिकूक येता? उदयसूर्याले सकाळीचे ओतांत रबनाफडॆन दॆहाक ऊर्ज म्हेळता.  यॆं सग मनाक, कन्नाक, दॊळॆंक सग संतॊष दिवंचे तं. तॆ अमगॆलि चेर्डूवं आणाभव करतायवे?